Arabuluculuk müessesesi, 2012 yılında hukuk sistemimizdeki yerini almıştır. 2018 yılından itibaren de iş yargılamalarında arabulucuya başvurma uygulaması getirilmiş ve arabuluculuk müessesesi, 2018 yılı itibariyle iş hukukunun kapsamına girmiştir.
Zorunlu Arabuluculuk Nedir?
İş Mahkemeleri Kanunu’na göre; bireysel veya toplu iş sözleşmelerinden kaynaklanan iş yargılamalarında arabuluculuk, bir dava şartı olarak düzenlenmiştir.
Kanuna göre zorunlu arabuluculuk kapsamındaki iş davaları şunlardır:
- İşe iade davası,
- İhbar ve kıdem tazminatı alacağından doğan davalar,
- Boşta geçen süre ve işe başlatmama tazminatından doğan davalar,
- Fazla mesai, genel tatil ve yıllık izin ücretinden doğan davalar,
- Ücret (maaş) alacağından doğan davalar,
- Sendikal tazminattan kaynaklanan davalar,
- Yol, yemek, prim ve ikramiye ücretinden doğan davalar.
İhtiyari Arabuluculuk nedir?
İş uyuşmazlıklarında tarafların arabulucuya gitme zorunlulukları olmadığı halde, uyuşmazlığın çözümü için dava açmadan önce arabulucuya başvurmaları ihtiyari arabuluculuk olarak tanımlanır. İşçi veya işveren, üzerinde serbestçe tasarrufta bulunabilecekleri her türlü özel hukuk uyuşmazlığı için ihtiyari arabuluculuk yoluna gidebilir.
İş hukukunda ihtiyari arabuluculuğa elverişli olan dava ve işler, genellikle maddi ve manevi tazminat davaları şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla iş kazasından kaynaklı maluliyet (engellilik) ya da ölümden kaynaklı tazminat talepleri ile destekten yoksun kalma tazminatı talepleri ihtiyari arabuluculuk kapsamındadır.
Arabuluculuk Ücretini Kim Öder?
Arabuluculuk ücreti, Arabuluculuk Kanunu gereğince ve aksi kararlaştırılmadığı sürece, faaliyetin sona erdiği tarihteki Arabulucu Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenir. Arabuluculuk ücret ve masrafları taraflarca eşit olarak ödenir. Bununla birlikte taraflardan biri arabuluculuk ücretinin tamamını kendisi ödeyebilir.