Bilişim Suçları Kapsamlı Rehber: TCK’da Düzenlenen Dijital Suçlar, Cezaları ve Korunma Yolları
Teknolojinin hayatımızın her alanına nüfuz etmesiyle birlikte, suç kavramı da dijital bir dönüşüm geçirmiştir. Artık suçlar sadece fiziksel dünyada değil, aynı zamanda siber uzayda da işlenmektedir. Türk Ceza Kanunu (TCK), bu yeni suç tiplerine kayıtsız kalmamış ve “Bilişim Alanında Suçlar” başlığı altında (m. 243-246) özel düzenlemeler getirmiştir. Bu suçlar, kişisel verilerin gizliliğinden finansal güvenliğe, kamu hizmetlerinin devamlılığından özel hayatın mahremiyetine kadar geniş bir yelpçede ciddi tehditler oluşturmaktadır. Hem bireylerin hem de kurumların, bu dijital tehlikelere karşı bilinçli olması ve haklarını bilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu yazıda, TCK’da düzenlenen temel bilişim suçlarını, unsurlarını, cezalarını ve bu suçlardan korunma yollarını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
1. Bilişim Sistemine Girme Suçu (TCK m. 243) – “Hacking” Bu suç, bilişim suçlarının en temel ve en bilinen şeklidir.
- Tanımı: Bir bilişim sisteminin bütününe veya bir kısmına, hukuka aykırı olarak ve rıza dışı bir şekilde girmek veya orada kalmaya devam etmek. Sisteme sadece girmiş olmak suçun oluşması için yeterlidir; herhangi bir zarar verme veya veri çalma amacı aranmaz.
- Fiiller:
- Girme: Şifre kırma, güvenlik açıklarından yararlanma gibi yöntemlerle sisteme yetkisiz erişim sağlama.
- Kalmaya Devam Etme: Yetkili olarak girilen bir sistemde, yetki süresi bittikten sonra kalmaya devam etme.
- Cezası: Bir yıla kadar hapis veya adli para cezası.
- Nitelikli Haller (Cezayı Artıran Durumlar):
- Eğer girilen sistem, bedel karşılığı yararlanılabilen bir sistem ise (örneğin, ücretli bir yayın platformu), ceza yarı oranında indirilir.
- Eğer bu fiil nedeniyle sistemdeki veriler yok olur veya değişirse, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası verilir.
2. Sistemi Engelleme, Bozma, Verileri Yok Etme veya Değiştirme Suçu (TCK m. 244) – “Sabotaj” Bu suç, bilişim sistemlerinin işlevselliğini ve veri bütünlüğünü hedef alan daha ağır bir suç tipidir.
- Tanımı: Bir bilişim sisteminin işleyişini engellemek, bozmak veya sistemdeki verileri bozmak, yok etmek, değiştirmek, erişilmez kılmak, sisteme veri yerleştirmek veya mevcut verileri başka bir yere göndermek.
- Fiiller:
- Sistemi Engelleme/Bozma: DDoS (Distributed Denial of Service) saldırıları ile bir web sitesini erişilmez kılmak, bir bilgisayara virüs bulaştırarak çalışmaz hale getirmek.
- Verileri Yok Etme/Değiştirme: Bir şirketin müşteri veritabanını silmek, banka kayıtlarını değiştirmek, sisteme fidye yazılımı (ransomware) bulaştırarak verileri şifrelemek ve erişilmez kılmak.
- Cezası: Bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası.
- Nitelikli Haller:
- Suçun bir banka veya kredi kurumuna ya da bir kamu kurumuna ait bilişim sistemi üzerinde işlenmesi halinde ceza yarı oranında artırılır.
3. Banka veya Kredi Kartlarının Kötüye Kullanılması Suçu (TCK m. 245) Bu suç, finansal dolandırıcılığın en yaygın dijital şekillerinden biridir.
- Tanımı: Başkasına ait bir banka veya kredi kartını, her ne suretle olursa olsun ele geçirip, kart sahibinin rızası olmadan kullanarak kendisine veya başkasına yarar sağlamak.
- Fiiller:
- Fiziksel Olarak Çalınan Kartın Kullanılması: Çalınan bir kartla ATM’den para çekmek veya alışveriş yapmak.
- Bilgilerin Ele Geçirilmesi (Phishing/Oltalama): Sahte web siteleri, e-postalar veya mesajlar yoluyla kişilerin kart bilgilerini (kart numarası, son kullanma tarihi, CVV kodu) ele geçirip internet üzerinden alışveriş yapmak.
- Kart Kopyalama (Skimming): ATM veya POS cihazlarına yerleştirilen düzeneklerle kart bilgilerini kopyalayıp sahte kart üretmek.
- Cezası: Üç yıldan altı yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası.
- Nitelikli Haller:
- Suçun, sahte oluşturulan veya üzerinde sahtecilik yapılan bir kart kullanılarak işlenmesi halinde ceza dört yıldan yedi yıla kadar hapistir.
- Suçun, bir bilişim sistemi aracılığıyla işlenmesi (örneğin, phishing) veya suçun bir banka veya kredi kurumu çalışanı tarafından işlenmesi gibi durumlarda ceza artırılır.
4. Yasak Cihaz veya Programlar Suçu (TCK m. 245/A) Bu suç, diğer bilişim suçlarının işlenmesini kolaylaştıran araçların üretimini ve ticaretini hedef alır.
- Tanımı: Bir cihazın, bilgisayar programının, şifrenin veya sair güvenlik kodunun, münhasıran bilişim suçlarının işlenmesi için veya banka/kredi kartlarına yönelik suçların işlenmesi için yapıldığını bilerek bunları imal etmek, ithal etmek, satmak, devretmek, satın almak veya bulundurmak.
- Örnekler: Malware (kötücül yazılım), keylogger (klavye dinleme programı), şifre kırıcı yazılımlar, kart kopyalama cihazları.
- Cezası: Bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası.
Bilişim Suçlarından Korunma Yolları:
- Bireyler İçin: Güçlü ve farklı şifreler kullanın, iki faktörlü kimlik doğrulamayı aktif hale getirin, şüpheli e-postalardaki linklere tıklamayın, halka açık Wi-Fi ağlarında bankacılık işlemi yapmaktan kaçının, antivirüs programınızı güncel tutun.
- Kurumlar İçin: Güvenlik duvarı (firewall) ve sızma tespit sistemleri kullanın, çalışanlara düzenli olarak siber güvenlik eğitimleri verin, veri yedekleme politikaları oluşturun, sistem loglarını düzenli olarak kontrol edin ve bir siber olay müdahale planı hazırlayın.
Soruşturma ve Delil Toplama: Bilişim suçlarının soruşturulması, klasik suçlara göre daha teknik bir süreçtir. Suçun işlendiği bilgisayar veya sunucular üzerindeki dijital delillerin (log kayıtları, IP adresleri, silinmiş dosyalar) usulüne uygun bir şekilde, “adli kopya” (imaj) alınarak ve delil bütünlüğü korunarak toplanması gerekir. Hukuka aykırı olarak toplanan dijital deliller, mahkemede geçersiz sayılabilir.
Bilişim suçları, dijitalleşen dünyamızın karanlık yüzünü temsil etmektedir. TCK, bu suçlarla mücadele için önemli bir yasal zemin sunsa da, en etkili koruma yöntemi bilinçlenmek ve proaktif önlemler almaktır. Hem bireylerin hem de kurumların, siber güvenlik konusunu ciddiye alması, dijital varlıklarını korumak için gerekli teknik ve idari tedbirleri uygulaması ve bir suçun mağduru olmaları halinde derhal yasal yollara başvurarak delillerin kaybolmasını önlemesi hayati öneme sahiptir. Bu alandaki hukuki süreçlerin teknik karmaşıklığı nedeniyle, bir bilişim hukuku uzmanından destek almak, hakların doğru bir şekilde korunması için kritik bir adımdır.